Waarom slimme testers hier wél tijd voor maken
Veel testers zien stakeholder analyse in software testing als een verplicht nummer. Iets voor projectmanagers of consultants. Maar wie wat langer meeloopt, weet beter. Als je als software tester waarde wilt toevoegen, is het belangrijk te weten voor wie je test en wat zij belangrijk vinden.
In deze blog gaan we wat dieper in op hoe stakeholderanalyse je helpt om slimmer te testen. Bovendien ontdek je waarom het een waardevolle aanvulling is op je werkwijze. Je krijgt geen theoretisch model, maar juist praktische inzichten die je meteen kunt toepassen.
Wat bedoelen we precies met stakeholder analyse voor testers?
Wanneer we stakeholder analyse in softwareprojecten bespreken, brengen we stap voor stap alle verwachtingen van jouw werk in kaart. Denk aan mensen die invloed hebben op keuzes, of die later met de resultaten gaan werken.
Dat gaat dus verder dan alleen de eindgebruikers. Denk bijvoorbeeld aan:
- de productowner die bepaalt wat er ontwikkeld wordt;
- de CFO die zich zorgen maakt over databeveiliging;
- de supportmedewerker die straks de vragen van klanten krijgt.
Iedereen heeft zijn eigen verwachtingen en belangen. Door goed te begrijpen wat nodig is kun je voorkomen dat je een technisch perfecte test maakt die niet past bij de echte behoeften.
Waarom stakeholder analyse belangrijk is voor software testers
Misschien denk je: “Maar ik ben tester, geen communicatiespecialist.” Klopt. Maar jouw werk draait wel om het verkleinen van risico’s. Daarom is het dus ook belangrijk om te weten welk risico voor wie van je stakeholders belangrijk is.
Stakeholder analyse helpt je als tester:
- Prioriteiten stellen: Als je weet waar mensen zich zorgen over maken, weet je ook wat echt belangrijk is. Stel dat je een fout vindt in een rapport dat de CFO dagelijks gebruikt: dan krijgt dat vanzelfsprekend voorrang. Een visuele afwijking in een zelden gebruikte tool hoeft misschien niet direct opgelost te worden.
- Duidelijk communiceren: Niet iedereen wil of kan hetzelfde detailniveau volgen. Het helpt om je communicatie hierop af te stemmen. Managers hebben vaak behoefte aan overzicht, ontwikkelaars juist aan technische details. Door hierin te variëren, begrijpt iedereen sneller wat er speelt.
- Verwachtingen managen: Stakeholders die zich gehoord voelen, blijven beter aangehaakt. Door hun wensen goed te kennen, test je wat voor hen echt telt. Dat scheelt veel misverstanden bij oplevering.
- Meer waarde leveren: Je laat zien dat je verder kijkt dan alleen de techniek. Daarmee groei je uit tot een waardevolle sparringpartner binnen je team.
Stappenplan voor stakeholder analyse in software testing
1. Wie zijn je stakeholders?
Het helpt om breed te starten. Bekijk niet alleen je directe teamleden, maar richt je ook op degenen die later met de software zullen werken. Denk bijvoorbeeld aan:
- klanten (intern of extern)
- IT-beheer
- sales of marketing
- gebruikersgroepen
Je kunt jezelf per rol of persoon de vraag stellen: “Heeft deze persoon invloed op het project of wordt hij of zij geraakt door het resultaat?” Als het antwoord ja is, dan is het slim om deze persoon mee te nemen in je overzicht.
Voorbeeld: Bij een HR-applicatie denk je misschien eerst aan recruiters en managers. Maar ook de salarisadministratie, juridische afdeling of helpdesk hebben hun eigen belangen.
2. Wat willen ze? Wat verwachten ze?
Om goed te kunnen testen, is het handig om te weten wat er bij je stakeholders speelt. Je kunt bijvoorbeeld vragen:
- Wat hopen ze met dit project te bereiken?
- Welke risico’s willen ze vooral vermijden?
- Hoe technisch zijn ze?
- Wat betekent voor hen een geslaagde oplevering?
Voorbeeld: De marketingafdeling let vooral op gebruiksgemak en snelheid. Security kijkt weer meer naar de bescherming van persoonsgegevens. Beide zijn belangrijk – maar vragen om een andere benadering in je tests.
3. Gebruik een model voor overzicht
Om overzicht te houden, kun je werken met een model zoals de Power/Interest matrix:
- Hoog/Hoog: betrek deze stakeholders actief, overleg regelmatig
- Hoog/Laag: hou ze tevreden met duidelijke, beknopte updates
- Laag/Hoog: informeer ze goed, hun input kan waardevol zijn
- Laag/Laag: hou ze in de gaten, maar zonder te veel tijd te investeren
Met zo’n overzicht verdeel je tijd en aandacht effectief zodat ze geschikt zijn voor het project.
4. Pas je communicatie aan per stakeholder
Niet iedereen leest graag testrapporten van begin tot eind. Het helpt om vooraf na te denken over:
- Taalgebruik: gebruik technische termen voor ontwikkelaars, maar spreek juist functioneel met managers
- Kanaal: communiceer via mail, demo, dashboard of een kort gesprek
- Frequentie: geef wekelijks, maandelijks of alleen bij veranderingen een update
Tip: Als je per stakeholdergroep een profiel maakt, weet je precies wat je deelt, op welk moment en op welke manier.
Stakeholder analyse in agile teams
Werk je agile? Dan is stakeholder analyse misschien nog wel belangrijker. In korte sprints kunnen prioriteiten snel veranderen, en dan is het fijn als je scherp hebt wie waarvoor verantwoordelijk is.
Praktische tips:
- Gebruik retrospectives om belangen opnieuw in beeld te brengen
- Nodig stakeholders uit bij sprintdemo’s, zodat ze direct feedback kunnen geven
- Vraag regelmatig of er nieuwe zorgen of wensen zijn
Waarom dit werkt: Agile werken draait om voortdurend bijsturen. Met een actuele stakeholderanalyse weet je waarop je dat het beste kunt doen.
Veelgemaakte fouten – en hoe je ze voorkomt
1. Je vergeet minder zichtbare stakeholders
Het is heel begrijpelijk dat je als tester vooral focust op de mensen met wie je dagelijks werkt. Stakeholders zoals support, IT-beheer of juridische teams verschijnen vaak pas wanneer het systeem live is, wat te laat kan zijn. Door hen al vroeg te betrekken, voorkom je verrassingen én extra werk achteraf.
2. Je controleert belangen maar één keer
Projecten bewegen. Wat aan het begin geen prioriteit leek, kan halverwege ineens cruciaal blijken. Misschien verandert het businessmodel, komt er een nieuwe wetgeving, of zijn er personeelswisselingen. Door af en toe te checken of je stakeholderanalyse nog klopt, blijf je in control.
3. Je vraagt niet goed door
Wanneer een stakeholder zegt: “alles is belangrijk”, wil dat meestal zeggen: “ik wil geen risico lopen.” Stel daarom verdiepende vragen zoals: “Wat zou er echt mis mogen gaan?” of “Wat zou je baan lastiger maken als dit niet goed werkt?” Zo krijg je veel scherpere input.
4. Je behandelt iedereen hetzelfde
Het lijkt efficiënt om één rapport te sturen naar alle stakeholders, maar in de praktijk werkt dat zelden goed. Een manager wil weten of het project op schema ligt, een ontwikkelaar wil weten waar de code crasht. Door je communicatie aan te passen aan wie je voor je hebt, wordt je boodschap beter begrepen en gewaardeerd.
Wat dit jou oplevert als tester
Je test gerichter, voorkomt misverstanden en laat zien dat je oog hebt voor wat belangrijk is. Daarmee word je niet alleen een goede tester, maar ook een partner in het succes van het project.
Werk je graag in een omgeving waar oa stakeholdermanagement een belangrijk onderdeel is van het testproces? Kijk dan op op onze vacaturepagina.
Meer verdieping nodig?
- Project Management Institute – stakeholderanalyse als succesfactor:
https://www.pmi.org/learning/library/stakeholder-analysis-pivotal-practice-projects-8905 - ISTQB – officiële standaarden in software testing:
https://www.istqb.org/ - Nielsen Norman Group – over gebruikers en stakeholders:
https://www.nngroup.com/articles/stakeholder-analysis/
