In deze rubriek nemen we een woord onder de loupe dat je vaak tegenkomt, maar wat lang niet meteen duidelijk is wat het nu eigenlijk inhoudt. Deze keer is dat het woord: “Risicoavers” en hoe dit concept je software testproces beïnvloedt.
Sta je weleens voor lastige keuzes tijdens het testen van software? Kies je voor diepgaand maar langzaam testen, of neem je wat meer risico om sneller voortgang te maken? Deze beslissingen hangen samen met hoe risicoavers je bent. Laten we kijken wat dit begrip betekent en waarom het belangrijk is voor software testing.
Wat betekent risicoavers zijn bij software testen?
Risicoavers is een bijvoeglijk naamwoord voor mensen die liever geen risico nemen. De term beschrijft organisaties of besluitvormers die zekerheid kiezen boven onzekerheid. Ze hebben een afkeer van risico en vermijden het daarom waar mogelijk. Dit is begrijpelijk, want risico’s brengen onzekerheid met zich mee, wat vaak ongemak veroorzaakt.
In de economische sector komt deze term veel voor. Het beschrijft daar hoe mensen lage onzekerheid verkiezen boven hoge onzekerheid. Ze kiezen voor een zekere uitkomst, zelfs als een onzekere optie gemiddeld evenveel of zelfs meer oplevert.
Herken jij risicoaversie?
Een eenvoudig voorbeeld maakt dit duidelijk. Stel, je krijgt twee opties:
- Je ontvangt gegarandeerd €500
- Je hebt 50% kans op €1000 (en 50% kans op niks)
Beide opties zijn rekenkundig gelijk: de verwachte waarde is €500. Toch kiest een risicoaverse persoon voor de eerste optie. Waarom? Die optie biedt zekerheid. Je krijgt sowieso €500, terwijl je bij optie twee misschien niets krijgt.
Dit staat tegenover risicozoekende personen. Zij kiezen juist voor de tweede optie, omdat de kans op €1000 hen meer aanspreekt dan het risico op niks.
Daarnaast bestaan er risiconeutrale personen. Zij hebben geen voorkeur tussen beide opties.
Risicoaversie bij software testen in de praktijk
Nu we begrijpen wat risicoavers betekent, zien we de link met software testen. Deze link blijkt belangrijker dan veel mensen denken.
In het huidige snelle ontwikkeltempo past risicoavers software testen niet goed meer. Te voorzichtig zijn kan zelfs nadelig werken. Bedrijven die alles perfect willen maken voor de lancering, lopen vaak achter op concurrenten.
We merken in ons werk dat veel teams huiveren om nieuwe functies te lanceren als niet alles perfect is. Deze perfectionistische aanpak remt innovatie. Teams moeten een middenweg vinden: gebruikers beschermen tegen grote risico’s, maar toch snel genoeg werken om relevant te blijven.
Een voorbeeld: Een financiële instelling testte alle onderdelen van hun website zeer uitgebreid. Nieuwe functies duurden maanden om live te gaan. Hun concurrenten werkten met snellere releases en feedback-cycli. Hierdoor konden zij veel sneller verbeteren. Het financiële bedrijf moest uiteindelijk hun testmethode aanpassen om bij te blijven.
Deze situatie komt vaak voor. Uit onderzoek van de International Software Testing Qualifications Board blijkt dat 63% van de bedrijven te lang vasthoudt aan traditionele testmethoden, wat hun marktpositie verzwakt.
De balans tussen risico en kwaliteit bij software testen
Als software tester zoek je naar een goede balans. Je wilt goede software leveren zonder fouten. Tegelijk moet je bedrijf blijven vernieuwen en waarde toevoegen voor gebruikers.
Enkele nuttige tips voor een gezonde houding tegenover risico’s:
- Prioriteer tests op basis van risico. Besteed de meeste aandacht aan functies met de grootste impact bij falen. Dit principe komt uit de risico-gebaseerde testaanpak die volgens TMap (Test Management Approach) effectiever is omdat je beperkte testtijd beter benut.
- Gebruik MVP’s (Minimum Viable Products). Test eerst de basisfuncties die waarde leveren, en bouw daarna verder. Deze aanpak vermindert het risico van grote lanceringen en geeft sneller feedback van echte gebruikers.
- Automatiseer geschikte tests. Automatisering maakt testen sneller en betrouwbaarder. Je kunt meer testen uitvoeren in minder tijd. Volgens het Capgemini World Quality Report automatiseren succesvolle bedrijven 40-60% van hun tests.
- Leer van fouten. Zie problemen als leermomenten, niet als redenen om nog voorzichtiger te worden. Deze groeimindset helpt teams vooruit in plaats van ze te remmen na tegenslag.
- Pas je aanpak aan bij de situatie. Sommige projecten (zoals medische software) vereisen meer zekerheid dan andere. Stem je teststrategie hierop af.
De praktijk: risicoaversie herkennen en aanpakken bij software testen
Hoe herken je risicoaversie in een testteam? Let op deze signalen:
- Eindeloze testcycli zonder duidelijk eindpunt
- Angst om fouten te maken overheerst de wil om te innoveren
- Beslissingen worden steeds uitgesteld voor “nog één test”
- Perfectie wordt belangrijker geacht dan bruikbaarheid
Als je deze signalen herkent, kun je actie ondernemen. Voer gesprekken over welke risico’s acceptabel zijn. Bepaal samen welke fouten echt kritiek zijn en welke minder belangrijk. Maak onderscheid tussen “must-have” en “nice-to-have” tests.
Meer informatie over het herkennen van overmatige risicoaversie vind je in ons artikel over efficiëntie in software testen.
Conclusie: vind de juiste balans bij risicoavers software testen
Risicoavers zijn is menselijk, maar in het huidige ontwikkelklimaat moet je een goede balans vinden. Teams moeten blijven vernieuwen en waarde toevoegen voor gebruikers.
Bedrijven die te veel focussen op het perfectioneren van bestaande functies, raken achterop omdat concurrenten sneller vernieuwen. Gecontroleerde risico’s nemen is soms nodig om vooruit te komen.
Het gaat uiteindelijk om bewustwording. Als je weet hoe jij en je team omgaan met risico’s bij software testen, kun je bewustere keuzes maken. Soms betekent dat een sprong wagen in het onbekende.
Wil je weten hoe jouw team beter kan omgaan met risico’s tijdens het testproces? Neem contact met ons op voor advies op maat of laat weten bij welke andere Test projecten onze Test Professionals jou zouden kunnen helpen!
Verdieping:
Meer verdieping over risicoaversie en risicogebaseerd testen vind je bij deze bronnen:
- Wikipedia – Risk-based testing:
Deze pagina beschrijft hoe risicogebaseerd testen werkt als principe om testinspanningen te prioriteren op basis van kans en impact van falen. Je vindt er uitleg over verschillende methoden voor risicoanalyse, zoals FMEA en Fault Tree Analysis, en hoe deze helpen om met beperkte middelen toch de meest kritieke onderdelen van software te testen.
https://en.wikipedia.org/wiki/Risk-based_testing - Wikipedia – Risicoanalyse:
Op deze Nederlandstalige Wikipedia-pagina wordt uitgelegd wat een risicoanalyse is, hoe je risico’s kwantificeert op basis van kans en impact, en waarom dit essentieel is voor het nemen van bewuste beslissingen in onder andere softwareontwikkeling en testen.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Risicoanalyse - CIO Wiki – Risk Based Testing:
CIO Wiki geeft een diepgaande uitleg over risicogebaseerd testen, inclusief het proces van risico-identificatie, prioritering en de toepassing binnen het testproces. De site bespreekt ook verschillende benaderingen en best practices om testinspanningen effectief te richten op de grootste risico’s.
https://cio-wiki.org/wiki/Risk_Based_Testing
